Nieuwe muziek (na 1945) – Bladmuziek

Door de ervaringen van de Tweede Wereldoorlog en de misdaden tegen de menselijkheid begaan door het fascisme, ontwikkelde de jonge generatie componisten na 1945 een zeker wantrouwen ten opzichte van de muziekgeschiedenis. Vanuit het gevoel van “tabula rasa” ontwikkelden zich uiteenlopende compositorische stromingen. Ontdek hier al onze bladmuziek en partituren uit dit spannende muzikale tijdperk en bekijk daarnaast een overzicht van de nieuwe artistieke ideeën na 1945!

Een overzicht van de belangrijkste stromingen binnen de nieuwe klassieke muziek na 1945

Dodecafonie & serialisme

Het serialisme is een doorontwikkeling van het idee van de dodecafonie (12-toonstechniek), waarbij niet alleen de toonhoogten, maar ook andere muzikale “parameters”, zoals duur, dynamiek en klankkleur in reeksen geordend worden. De “Darmstädter Ferienkurse” werden na 1948 een decenniumlang het centrum voor deze muziek. Ondanks de sterke rationele grondslag van seriële muziek, die voornamelijk op wiskunde en logica berust, heeft de stroming ook diep emotionele werken voortgebracht zoals bijvoorbeeld “Il Canto sospeso” van Luigi Nono.

Elektroakoestische muziek / elektronische muziek / concrète

De ontwikkeling van technische mogelijkheden zorgde ervoor dat elektronische instrumenten gaandeweg hun intrede deden in de muziek. Één van de eerste muziekstudio’s voor elektronische muziek werd in 1951 in Keulen opgericht onder leiding van Herbert Eimert. Belangrijke namen binnen deze stromingen zijn onder andere Edgar Varese, Karlheinz Stockhausen, Ernst Krenek, Maurice Kagel, Luciano Berio en aan Nederlandse kant Henk Badings. Op het gebied van musique concrète waren het voornamelijk componisten zoals Pierre Boulez, Iannis Xenakis (assistent van de beroemde architect Le Corbusier) en Olivier Messiaen die wereldfaam verwierven.

Aleatorische muziek

De naam van deze stroming is afgeleid van het Latijnse begrip “alea” – dobbelsteen. De worp van een dobbelsteen lijdt tot een toevallige uitkomst. Aleatoriek is een compositietechniek, waarbij een deel van het uitvoeringsproces aan toeval overgelaten wordt. Één van de belangrijkste grondleggers van dit compositieprincipe is de Amerikaanse componist John Cage. In Europa werd deze stijl onder meer overgenomen door K. Stockhausen, P. Boulez, W. Lutosławski.

Klankveld-compositie

Klankveld-composities zijn vaak langdurige soundscapes, of klanklandschappen waarbij individuele instrumenten doorgaans niet meer als zodanig herkenbaar zijn. Het is onduidelijk wanneer het ene instrument begint en het andere ophoudt. Een zeer bekend voorbeeld van een dergelijk werk is “Atmosphères” van György Ligeti, dat als prélude voor de wereldberoemde Kubrick-film “2001 A Space Oddyssey” werd gebruikt en ook “Lontano” is zeker het luisteren waard. Andere belangrijke namen zijn Luigi Nono, Krzysztof Penderecki, Iannis Xenakis.

Minimal Music

Minimal music was een fenomeen dat ontstond in de Verenigde Staten en na enige tijd ook voet aan de grond kreeg in Europa, waarin geprobeerd werd een bepaalde directheid te bereiken, door gebruikt te maken van eenvoudige muzikale structuren met veel herhaling en zonder grote contrasten. Pioniers van deze muziekstroming waren de Amerikanen Le Monte Young, John Adams, Terry Riley, Steve Reich en Philip Glass. Europese tegenhangers waren onder meer Henryk Górecki en Arvo Pärt. Één van de beroemdste Nederlandse voorbeelden van deze muziek is “Canto Ostinato” van Simeon ten Holt.

Belangrijke componisten binnen de nieuwe klassieke muziek na 1945:

• Benjamin Britten – Bladmuziek
• Karlheinz Stockhausen – Bladmuziek
• Pierre Boulez – Bladmuziek
• Iannis Xenakis – Bladmuziek
• Olivier Messiaen – Bladmuziek
• Luciano Berio – Bladmuziek
• John Cage – Bladmuziek
• Witold Lutosławski – Bladmuziek
• György Ligeti– Bladmuziek
• Luigi Nono – Bladmuziek
• Krzysztof Penderecki – Bladmuziek
• Terry Riley – Bladmuziek
• Steve Reich – Bladmuziek
• Philip Glass – Bladmuziek
• Henryk Górecki – Bladmuziek
• Arvo Pärt – Bladmuziek
• Helmut Lachenmann – Bladmuziek
• Jörg Widmann – Bladmuziek
• Wolfgang Rihm – Bladmuziek
• Adriana Hölszky – Bladmuziek
• Rebecca Saunders – Bladmuziek